بررسی مرثیه های دوره ی دوم عباسی ( 335ـ 232 هـ .ق )

رثاء بارزترین نمونه شعر عاطفی و از صادقانه ترین انواع شعر و به عنوان یکی از اغراض مستقل شعری، از گذشته های دور، نقشی پر رنگ بر صفحات شعر شاعران داشته است و از موضوعاتی است که به وضوح با حماسه پیوندی عمیق دارد. رثاء دست آورد تجربه ی عاطفی شاعر و بیانگر شرایط اجتماعی ، فرهنگی و اعتقادی جامعه اوست شاعر در آن ، سوگ و سوزهای درونی خود را درمرگ و فراغ ابدی عزیزاز دست رفته اش به نمایش می گذارد و به آثار و دست آوردها و بزرگی های متوفی فخر و مباهات می نماید.رثا به سه نوع ندبه، تأبین و عزا تقسیم می شود و از اغراض مهم شعر جاهلی به حساب می آید. مرثیه یکی از اغراض ادبیات در عصر اسلامی، اموی و عباسی نیز به شمار می-آید، ظهور اسلام باعث شد که مفاهیم جدیدی در رثاء به وجود بیاید، الفاظ اسلامی همچون الله، مومن، جنه،آتش و جهنم در شعر شاعران دوره ی اسلامی وارد شد، اشعار شاعران دوره ی اسلامی به طور کلی ادامه دوره ی جاهلی بود که با آمدن اسلام تغییری کلی نکرد و فقط الفاظ و اسالیب و اغراض آن تغییر نمود . رثای پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) نمونه ای از رثای دوره ی اسلامی و اموی است، که تفاوت فراوانی با مرثیه های دوره جاهلی از نظر مفهوم و محتوا دارد . در دوره ی عباسی علاوه بر تکیه ی شاعران بر همان مفاهیم و مضامین قبلی، نوع جدیدی از رثاء به وجود آمد که آن رثای مدن و شهرها در شعر عربی است، انگیزه این نوع شعر را می توان علاقه درونی شاعر به شهرش دانست. همچنین شاعران در مرثیه-هایشان زهد، موعظه، مذمت دنیا و سرزنش روزگار را بسیار مورد استفاده قرار می دادند. علاوه بر این ها رثای پرندگان و حیوانات هم در این دوره نمایان شد که شاعران به خاطر از بین رفتن حیوانات و پرندگان اندوهگین می شدند و برای آنها نیز مرثیه سرایی می کردند.